Mgo Tingog To Guyangan (Mga Boses ng Kagubatan): Pagsasalin Sa Filipino ng mga Akdang Manobo

Authors

  • Jeffrey S. Salinas Department of Education-Agusan del Sur
  • Fe S. Bermiso Philippine Normal University

Keywords:

balidasyon, Filipino, kultura, pagsasalin, panitikan

Abstract

Layunin sa pananaliksik na maisalin sa Filipino ang mga piling akdang Manobo na isinulat ni Teofila Bada sa kanyang aklat na A Voice from the Forest na maaaring gamitin sa pagtuturo ng Filipino at Panitikan sa sekundarya. Kwalitatib-deskriptib na pamaraan ang ginamit sa pananaliksik na ito. Gamit ang teoryang Komunikatibong Salin ni Newmark (1988), Cultural Turn in Translation Studies nina Bassnett at Lefevere (1990), Skopos Theory ni Hans Vermeer (1989) at ang Meaning-based Translation ni Larson (1984), isinalin ang mga napiling panitikan at isinalang sa una at ikalawang balidasyon. Ang balidasyon ay ginawa ng tatlong gurong eskperto sa Filipino at wikang Manobo. Ginamit sa balidasyon ng salin ang rubrik sa pagtataya ng salin na binuo ni Chavez (1999) na isinalin sa Filipino ni de Guzman (2007). Pagkatapos mabalideyt ay nagkaroon ng pagbabalik-salin na nilahukan ng isang propesynal na Manobo na may kakayahang magsalin sa wikang Manobo at may kaalaman sa wikang Filipino. Pagkatapos ng balik-salin, isinalang ang salin sa hambingang-pagsubok na nilahukan ng tatlong (3) eksperto sa wikang Manobo. Sa huli ay nagkaroon ng subok-pang-unawa sa saling akda kung saan 13 sa 15 mga mag-aaral sa ika-7 baitang o 87% ang nakakuha ng excellent habang dalawa (2) naman ang nakakuha ng above everage na marka. Ang resulta ng tatlong uri ng balidasyon ay nagpapahayag na angkop, malinaw at natural ang daloy ng mga salin matapos makakuha ng markang superyor ang mga nagawang salin gayundin ang kawastuhan at pagiging epektibo ng mga ito sa aktwal na pagtuturo. Iminungkahing gamitin ang mga saling akda bilang kagamitan sa pagtuturong batay sa kultura.

References

Afzal, N. & Ilyas M. (2021). Teaching literary texts through cultural model to EFL students. Eurasian Journal of Applied Linguistics, 7(2), 22-30. http://dx.doi.org/10.32601/ejal.911502

Bada, Teofila. (2001). A voice from the forest: Essays on the culture and world view of the Agusan River Valley and the Diwata Mountain Ranges. Summer Institute of Linguistics Linguistics - Philippines Inc.

Bassnett, S., & Lefevere, A. (1990). Translation, history, and culture. Pinter Publishers.

Chaal, H. (2018). The Cultural constraints in literary translation. Research Gate. https://www.researchgate.net/publication/326657948_The_Cultural_Constraints_in_Literary_Translation

Dapar, M. L. , Alejandro, G.J.D., Meve, U., & Liede-Schumann, S. (2020). Quantitative ethnopharmacological documentation and molecular confirmation of medicinal plants used by the manobo tribe of Agusan del Sur, Philippines. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 16(14), 2-60. http:/doi.org/10.1186/s13002-020-00363-7

De Guzman, N. (2007). Pagsasalin sa Filipino ng Sinukwan: Isang literaryong epikong Kapampangan [Unpublished doctoral dissertation]. Philippine Normal University - Manila.

Dingayan, C.P. (2021, March 6). Pagtuturo batay sa kultura. Scribd. https://tinyurl.com/bd2jz6db

Dominggo, N.P. (2017). Panimulang pag-aaral ng wikang Filipino sa UCLA: Mga hamon at tagumpay. Hasaan, 4(1), 38-61. https://ejournals.ph/article.php?id=12114

Ewing, R. (2021). The role of imaginative literature in children. Foundation for Learning and Literacy. https://www.foundationforlearningandliteracy.info/wp-content/uploads/2021/07/The-role-of-imaginative-literature-in-children.pdf

Galdonez, D.P. (2022). Tipon, salin, at suri ng mga kuwentong bayang Iloko. International Journal of Research Studies in Education, 11(1), 37-44. http://dx.doi.org/10.5861/ijrse.2022.205

Jia, W. (2023). Indigenous language revitalization and preservation in Canada: Strategies and innovations. International Journal of Languages, Literature and Linguistics, 10(1), 97-102. https:// doi: 10.18178/ijlll.2024.10.1.493

Kinomis, X. (2016). Indigenous knowledge systems and practices (IKSPS) in the teaching of science. Department of Education-Baguio City. https://tinyurl.com/yc4d383j

Krippendorff, K. (2013). Content analysis: An introduction to its methodology (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.

Kumar, R. (2022). Translating indigenous literature in India: A step towards national unity. Indian Journal of Cultural Studies, 10(1), 67-89.

Larson, M. (1984). Meaning-based translation: A guide to cross language equivalence. University press of America Inc.

Madrid, A. (2019). Pagsasalin sa Filipino ng modyul pang-awtomasyong industriyal: Tungo sa modernisasyon ng wikang Filipino. Ascendens Asia Journal of Multidisciplinary Research Abstracts. 3 (2), 36-43. https://ojs.aaresearchindex.com/index.php/AAJMRA/article/view/10944

McCombes, S. (2023, June 22). When to use a descriptive research design. Scribbr. https://www.scribbr.com/methodology/descriptive-research/

Merrouche, S. (2013). Teaching culture through literature. 7th International Technology, Education (ITED) and Development. Conference Proceedings, 104-111. https://library.iated.org/view/MERROUCHE2013TEA2

Moral, R. (2019). Pagbuo ng sanayang aklat sa pagtuturo ng mga kuwentong-bayan ng lungsod ng koronadal: Batayan sa pagtukoy ng antas ng pagpapahalaga sa panitikang katutubo. Ascendens Asia Journal of Multidisciplinary Research Abstracts, 3(2), 50-56. https://ojs.aaresearchindex.com/index.php/AAJMRA/article/view/10943

Newmark, P. (1998). A textbook of Translation. Prentice Hall International (UK) Ltd.

Noblejas, N. S. (2021). Pagsasalin sa kontekstong Filipino: Bigkis ng pambansang pagkakaisa. Polytechnic University of the Philippines. https://www.academia.edu/50687758/PAGSASALIN_SA_KONTEKSTONG_FILIPINO_BIGKIS_NG_PAAMBANSANG_PAGKAKAISA

Philippine Normal University (2024). University research and creative work agenda 2024-2028. Philippine Normal University Press.

Rani, S. (2021). Transcending boundaries: Indian literature through the lens of translation. International Journal of Interdisciplinary Trends, 3(1): 331-333. https://www.multisubjectjournal.com/article/313/5-7-13-680.pdf

The 1987 Constitution (1987). The constitution of the Republic of the Philippines. https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1987-

Vermeer, H. (1989). Skopos theory and its applications. Routledge.

Downloads

Published

2024-12-21

How to Cite

Salinas, J., & Bermiso, F. (2024). Mgo Tingog To Guyangan (Mga Boses ng Kagubatan): Pagsasalin Sa Filipino ng mga Akdang Manobo. Multicultural Education Journal. Retrieved from https://pnuminresearchportal.org/publication/index.php/mej/article/view/66